Država
Po uređenju Crna Gora je građanska, demokratska, ekološka i država socijalne pravde, zasnovana na vladavini prava. Zvanična valuta u Crnoj Gori je Euro, a službeni jezik u Crnoj Gori je crnogorski jezik [3]. Ćirilično i latinično pismo su ravnopravni. U službenoj upotrebi su i bosanski[4], srpski, albanski i hrvatski jezik.
Zastava Crne Gore je crvene boje, a oivičena je pozlaćenim okvirom, razmjere 1:2. U centru se nalazi grb kralja Crne Gore Nikole I Petrovića, no bez njegovih inicijala: HI na njoj. Državnu zastavu je usvojio Parlament Republike Crne Gore 12. jula 2004.
Grb Crne Gore je isti kao grb Kralja Crne Gore Nikole I Petrovića, no bez njegovih inicijala HI na njemu. Dvoglavi orao predstavlja grb Crnojevića - crnogorske dinastije, lav u sredini grb srednjovjekovne porodice Balšić koji su vladali teritorijama Crne Gore, a kruna i okolni simboli predstavljaju nekadašnju Kraljevinu. Zlatni dvoglavi orao sa raširenim krilima u poletu, na glavama okrenutim jedna od druge stoji zlatna kruna sa krstom, na grudima na plavoj pozadini i zelenoj podlozi je zlatni lav u pokretu. Orao u kandžama drži dva predmeta, simbole duhovne (skiptar, koji je zlatni sa krstom na vrhu) i svjetovne vlasti (šara, ili kugla, plave boje sa zlatnim okovom i krstom na vrhu), jedan u jednoj, drugi u drugoj kandži. Ovaj grb se radi na crvenoj pozadini.
Položaj
Crna Gora se prostire između 41º51' i 43º33' sjeverne geografske širine. Njena najjužnija tačka nalazi se na ušću Bojane u Jadransko more, a najsjevernija na obroncima planine Kovač, blizu Čajniča. Rastojanje između njih iznosi 193 km vazdušne linije. Nešto su manja rastojanja između najzapadnije, 18º26' E, podgorina Orjena blizu sela Vrbanje, i najistočnije tačke 20º21' E, Sjenova planina istočno od Rožaja. Rastojanje između njih iznosi 166 km. Površina Crne Gore iznosi 13812 km2. Geografski centar nalazi se u području izvorišta rijeke Morače od kojeg ni jedan dio Crne Gore, osim najjužnijeg dijela Ulcinjskog primorja, nije udaljen više od 90 km.
Crna Gora leži u jugozapadnom dijelu Balkanskog poluostrva i izlazi na Jadransko more pa je ona balkanska i jadransko-mediteranska zemlja. Spuštajući se do 41º51' N, Crna Gora se približava Sredozemnom moru više od svih južnoslovenskih država. Tako je od Bara do Otrantskih vrata rastojanje 180 km vazdušne linije. Željeznička pruga Beograd-Bar meridijanskim pravcem povezuje jadranski i panonski basen, odnosno južnu i srednju Evropu.
Kopnene granice Crne Gore duge su 614 km. Najduža je granica prema Bosni i Hercegovini – 225 km, odnosno 36,6% ukupne kopnene granice, a najkraća prema Hrvatskoj na zapadu – 14 km ili 2,3% ukupne kopnene granice (neki izvori navode i 25 km). Na jugoistoku Crna Gora se graniči sa Albanijom (172 km ili 28%), a na sjeveroistoku sa Srbijom (124 km ili 20,2%) i na istoku sa Kosovom. Na jugozapadu Crna Gora dužinom od 293,5 km izlazi na Jadransko more, što odgovara skoro polovini dužine njenih kopnenih granica. Ujedno, priobalni dio mora, uz međunarodne vode, čini granicu sa Italijom, koja je u nekim dijelovima Crne Gore, u periodima mletačke dominacije, ostvarila i vrlo velik kulturološki uticaj.
Historija
Glavni članak: Historija Crne Gore
Herceg Novi, stara bosanska luka
Sredinom 3. vijeka p. n. e. - Formirana je Ilirska Kraljevina na prostoru današnje Crne Gore i sjeverne Albanije.
Krajem 6. - početak 7. vijeka - Na tlu provincije Prevalis nastala "sklavnija" Duklja (Dokleja, Dioklitija, Dioklija). Dana 9. januara 1077. papa Grgur VII. poslao je kraljevske insignije dukljanskom kralju Mihailu I Vojislavljeviću, a Duklja je i službeno postala kraljevina. U primorskom pojasu Duklje bio je dovršen proces kristijanizacije stanovništva posredstvom katoličkih misionara, pripadnika benediktinskog kaluđerskog reda; krišćanstvo je propovijedano u latinskomu vjerskom obredu; neodvojivo je od pokrštavanja i širenja latinske pismenosti i kulture.
Prve slavenske migracije na teritoriji današnje Crne Gore se odvijaju u 5. vijeku. Veći talas Slavena se desio u prvoj polovini 6. vijeka. Slaveni koji su došli u Duklju su prethodno putovali sa Bijelim Srbima iz Bojke (sjeverozapadno od rijeke Visle) i stigli u Serviju koja se nalazila u Bizantiji [potreban citat].
Do početka 13. vijeka, Dukljani (Crnogorci) bili su katoličke vjeroispovijesti, sve do Stefana Nemanje kada uz pomoć Vizantije primaju pravoslavlje. Počevši od vlasti Stefana Nemanje, Duklja pada pod okupaciju Raške.
Od doseljenih Slovena (Sklavnia, Sklava) i zatečenijeh Iliro – Romana i supstrata drugijeh etnosa nastao je novi amalgam – Dukljanski Sloveni ili jednostavno Dukljani – najstariji preci savremenih Crnogoraca.
1042. - Formira se nezavisna država Zeta na teritoriji od Kotora (Cattaro) do Skadra (Shkodër/Scutari).
Ime Crna Gora (Montenegro) po pisanim dokazima se prvi put spominje u vrijeme drzave Zete 1296.u jednom spisu u Manastiru Sv. Nikole, a oko 1430. ime Crna Gora (Montenegro)je u opštem korištenju.
Kraljevina Crna Gora 1913. godine
Crna Gora postaje Kraljevina 28. avgusta 1910 pod Kraljem Nikolom I Petrovićem koji je vladao Crnom Gorom kao Knjaz od 13 Avgusta 1860.
20. juli 1917.Krfskom deklaracijom više od godinu dana prije održavanja Podgoričke Skupštine, odlučeno da Crna Gora nestane kao država, da se eliminiše njeno ime i stavi pod teritoriju Srbije.
24.novembar 1918 - 26. novembar 1918 - Podgorička skupština
26. novembar 1918. - Pod okupacijom saveznickih snaga Srbije i Francuske u skladu sa prethodno denesenom Krfskom deklaracijom o nestanku Crne Gore i zbog već ugovorenog uspostavljanja Države SHS za 4 dana, neustavno, objavljuje se ujedinjenje sa Srbijom. Uprkos organizovanom otporu i Božićnoj pobuni Crnogoraca 3. januara 1919, Crna Gora 11. decembra 1920. sporazumom u Rapalu (Rapallo) saveznici priznaju (de facto) ujedinjenje pod Srbijom.
3. oktobar 1929. - Zetska Banovina
2. decembar 1945. - Narodna Republika Crna Gora
7. juli 1963. - 1990. - Socijalistička Republika Crna Gora
12. oktobar 1992. - Republika Crna Gora
4. februar 2003. - 19. maj 2003. - Državna unija Srbije i Crne Gore
3. juni 2006. - Nakon 88 godina Crna gora ponovo postaje nezavisna Drzava Crna Gora.
Geografija
Crna Gora je prva zemlja, međunarodno priznata za ekološku državu (1992). Sa svojom malom teritorijom, Crna Gora posjeduje čak četiri nacionalna parka. Biogradsko jezero, Skadarsko jezero, Durmitor i Lovćen, koji predstavljaju prijatnu simbiozu vodenih prostranstava i divljega krša. U planu je i formiranje NP "Prokletije".
Kotor
Nemirna vremena: Slika sa obale
Najduža rijeka: Zeta duga 35 km
Najduža obala: Velika Plaža, Ulcinj - 13 km
Najviši vrh: Bobotov Kuk (Durmitor) - 2525 m
Najveće jezero: Skadarsko - 391 km2 (površina)
Najdublji kanjon: Tara - 1300 m
Najveći zaliv: Bokokotorski
Nacionalni parkovi: Durmitor - 390 km2, Lovćen - 64 km2, Biogradska gora - 54 km2, Skadarsko jezero - 400 km2
Mjesta s UNESCO-ovog spiska svjetske baštine: Durmitor i kanjon Tare, stari grad Kotor i Kotorski zaliv
Najveći gradovi u Republici Crnoj Gori su:
Podgorica, glavni grad (139.100 stanovnika)
Nikšić (61.700)
Pljevlja (18.800)
Bijelo Polje (17.100)
Cetinje (historijska prijestonica) (16.757)
Demografija
Glavni članak: Demografija Crne Gore
Po popisu stanovništva, domaćinstava i stanova 2011. koji je obavljen od 1. do 15. aprila 2011. godine u skladu s međunarodnim preporukama, a u cilju utvrđivanja statističkih podataka o stanovništvu, kućanstvima i stanovima u kritičnom momentu popisa 31. marta 2011. godine u 24:00 sata.[2] Ovo je prvi popis na teritoriji Crne Gore od ponovnog stjecanja neovisnosti 2006. godine. Prvi rezultati popisa su pokazali da Crna Gora ima 625.266 stanovnika i 194.795 kućanstava. Konačni rezultati su pokazali da je u Crnoj Gori bilo 620.029 stanovnika. Na prethodnom popisu je bilo 620.145 stanovnika i 17.947 interno reseljenih lica koja nisu uključena u stalno stanovništvo, pa je novim popisom ustanovljen pad broja stanovnika za 18.063.
Teritorijalna raspodjela
Opštine i veći gradovi Crne Gore
Crnogorci žive pretežno u srcu države.
Srbi čine većinsko stanovništvo u Bokokotorskom zalivu i na sjeveru republike.
Bošnjački i muslimanski narod živi pretežno u crnogorskom dijelu Sandžaka i na istoku republike.
Albanci čine većinsko stanovništvo na graničnim teritorijama sa Albanijom i Kosovom; dok većina primorja i jedan dio sjevera republike imaju izmješano stanovništvo.
Jezik
Prema ustavu Crne Gore službeni jezik je crnogorski, u službenoj upotrebi bosanski, srpski, albanski i hrvatski. Po popisu stanovništva 2011. godine srpskim jezikom se koristi 42,88%, crnogorskim 36,97%, bosanskim 5,33% i albanskim 5,27% ukupnog broja popisanog stanovništva.[2]
Vlada Crne Gore 2003. u školske je programe uvela maternji jezik koji se definira kao "crnogorski, srpski, bošnjački odnosno hrvatski jezik". Albanski jezik uči se u općinama koje naseljava albansko stanovništvo.
Religija
Većina stanovništva su pripadnici Srpske i Crnogorske pravoslavne crkve. Poslije pravoslavlja, islam je druga vjera po broju vjernika u Crnoj Gori.
Pravoslavci - 460.383 (74,24%)
Muslimani - 110.034 (17,74%)
Katolici - 21.972 (3,54%)
Protestanti - 383 (0,06%)
orijentalci - 58 (0,01%)
Židovi - 12 (0,01%)
ostali - 2.424 ('0,39%)
neizjašnjeni: 13.867 (2,24%)
nije vjernik: 6.003 (0,97%)
nepoznati: 5.009 (0,8%)
Himna
2004. je i izabrana državna himna Republike Crne Gore: Oj, svijetla majska zoro. Nastala je kao narodna pjesma Crne Gore.
Praznici
Republički praznik je 13. juli, po Berlinskom kongresu iz 1878. godine kojim je Crna Gora priznata za 27. nezavisnu državu svijeta i početku narodnoga ustanka u Crnoj Gori protiv okupacije Sila osovine 1941. godine.
Također pogledajte
