Ime Indija potječe od Sindhu, lokalnog imena za rijeku Ind. U prastarim spisima Vedama (starim 5 000 godina) spominje se prvo ime za Indiju - Bharata Varsa. Kasnije su razne političke stranke predlagale za Indiju različita imena, među kojima su bili Hindustan, Hindu Rashtra i Bharath. Ime Bharat potječe od dva hinduska kralja po imenu Bharata. »Bha« na sanskrtu znači znanje ili svjetlost, a »rat« je glagol »raditi«, pa je »bharat« onaj koji traži znanje. Indija je bila poznata i kao Hindustan (zemlja Hindusa), ali to se ime izbjegavalo nakon neovisnosti 1947., jer je indijski narod odlučio da će Indija biti sekularna država. Indija je zemlja suprotnosti i najveća federalna država na svijetu podjeljena na 25 federalnih jedinica.
Zemljopis[uredi VE | uredi]
Vista-xmag.pngPodrobniji članak o temi: Zemljopis Indije
Vista-xmag.pngPodrobniji članak o temi: Povijest Indije
Indska se civilizacija razvila iz starijih neolitskih kultura, kao i pod utjecajem sumerske civilizacije, s kojom je trgovala. Prva kultura Indije razvila se u dolini rijeke Ind sredinom 3. tisućljeća pr. Kr. Kulture Inda su gradile gradove od opeke. Ti su gradovi imali kanalizacijski sustav i široke ulice. Narod koji je ondje živio nazivao se Dravidi, a bio je tamne puti, te se bavio sa poljodjelstvom i obrtom. Trgovali su s narodima Mezopotamije. Poznavali su pismo koje do danas nije odgonetnuto. Najveći gradovi bili su Harapa i Mohenjo Daro. U Indiju su se oko 1400. pr. Kr. doselili indoeuropski Arijci i uništili indske gradove. Među Indom i Gangesom osnovali su više država. Glavni povijesni izvor za to doba su Vede, zbirka četiri knjige, i zato Indiju od 1400. do 550. pr. Kr. zovemo "vedska Indija". Najpoznatije indijske epske pjesme su Mahabharata i Ramajana, a govore o ratovima u kojima sudjeluju ljudi, demoni i bogovi. U upotrebi je bilo pismo i jezik Sanskrt. Kad su nastale države, narod je iz polunomadstva prešao na poljoprivredu, a društvo se raslojilo na četiri kaste.
Kultura[uredi VE | uredi]
Vista-xmag.pngPodrobniji članak o temi: Indijska umjetnost
Indijska kulturna povijest, proteže se na više od 4500 godina. Tijekom Vedskog razdoblja (1700.g.- 500.godine nove ere) postavljeni su temelji Indijske kulture, filozofije, teologije, mitologije i književnosti. Položena su brojna uvjerenja i prakse koje postoje još danas, kao što su karma i yoga. Indija je poznata po svojim brojnim religijskim različitostima. Tu se nalaze Hinduizam, kao glavna religija te ga slijede Budizam, Islam i Kršćanstvo.
Umjetnost i arhitektura
Veliki dio Indijske arhitekture, uključujući i čuveni Taj Mahal, te ostala djela Mughalske arhitekture, izvrstan su primjer spajanja drevne kulture sa uvezenim stilom.
Stanovništvo[uredi VE | uredi]
Većina Indijaca(80.5%) su hinduisti. Muslimana je 13.4%, kršćana 2.3%, sikhista 1.9%, 0.8% budista i oko 1% ostalih. Nijedan od jezika nije većinski, ali se najviše koristi hindu(41%).
Upravna podjela[uredi VE | uredi]
Vista-xmag.pngPodrobniji članak o temi: Države i teritoriji Indije
Indija je upravno podijeljena na 28 saveznih država, 6 saveznih teritorija, dok glavni grad New Delhi ima poseban status.
Savezne države:
Andhra Pradesh
Arunachal Pradesh
Assam
Bihar
Chhattisgarh
Goa
Gujarat
Haryana
Himachal Pradesh
Jammu and Kashmir
Jharkhand
Karnataka
Kerala
Madhya Pradesh
Maharashtra
Manipur
Meghalaya
Mizoram
Nagaland
Orissa
Punjab
Rajasthan
Sikkim
Tamil Nadu
Tripura
Uttaranchal
Uttar Pradesh
Zapadni Bengal
Savezni teritoriji:
Andamani i Nikobari
Chandigarh
Dadra i Nagar Haveli
Daman i Diu
Lakshadweep
Pondicherry
Teritorij glavnog grada:
Delhi
21. svibnja 2013. Kina je s Indijom sklopila prigodom sastanka dvaju premijera osam manje važnih sporazuma, na sastanku vrlo velike simbolične važnosti, a pretpostavlja se i kao začetkom velikog gospodarskog zamaha u svijetu.[1]
Indija je dijelom nove svjetske gospodarske brzorastuće velesile zvane engleskom kraticom BRICS koju čine Brazil, Rusija, Indija, Kina i Južnoafrička republika.
Veruje se da su anatomski moderni ljudi stigli u južnu Aziju pre 73–55.000 godina,[8] iako su najstariji autentični ljudski ostaci datirani u period od pre 30.000 godina.[9] Najstariji dokazi ljudske aktivnosti u Indiji, crteži na stenama iz kamenog doba iz skoro istih vremenskih perioda je pronađena u mnogim delovima Indijskog potkontitenta, a među njima su je i arheološki lokalitet Bimbetka u Madja Pradešu.[10] Oko 7.000. p. n. e. prva poznata neolitska naselja se pojavljuju na potkontitentu u Mergarhu i drugim lokalitetima u zapadnom Pakistanu.[11] Ona su se postepeno razvile u civilizacije doline Inda,[12] prvu urbanu kulturu u južnoj Aziji;[13] Kultura je cvetala u periodu od 2500–1900. p. n. e. u Pakistanu i zapadnoj Indiji.[14] Kulture Inda su gradile gradove od opeke sa kanalizacionom mrežom i širokim ulicama. Najveći gradovi su bili Harapa, Mohenjo Daro, Dolavira i Kalibangan. Civilizacija se bavila na zanatstvo i raširenu trgovinu.[13]
Antička Indija[uredi - уреди | uredi izvor]
Tokom perioda od 2000-500. p. n. e. u pogledu kulture mnogi oblasi potkontinenta su prelazili od bakarnog ka gvozdenom dobu.[15] Vede, najstariji sveti tekstovi hinduizma,[16] su napisane u ovom periodu,[17] a istoričari smatraju da pripadaju vedskim kulturama u Pandžabu i gornjoj Ganskoj niziji.[15] Većina istoričara smatra da ovaj period obuhvata nekoliko talasa Indoarijevskih seoba na potkontitnet sa severozapada, iz centralne Azije.[18][16][19] Indoarijevci su uništili indske gradove i preuzela dominaciju. Glavni istorijski izvor za to doba su Vede, zbirka četiri knjige, i zato Indiju od 1400. do 550. p. n. e. zovemo „vedska Indija“. Hinduizam se razvija iz vedske kulture. Male plemenske jedinice između Inda i Ganga su postepeno prerasle u monarhije.[20] Kad su nastale države, narod je iz polunomadstva prešao na poljoprivredu, a društvo se raslojilo na četiri kaste. Kastinski sistem je stvorio hijerarhiju bramana (sveštenika), ratnika i slobodnih seljaka, ali nije obuhvatio domorodačko stanovništvo koje je smatrano nečistima,[21] Na Dekanu arheološki dokazi iz ovog perioda nagovetavaju postojanje sistema vladavine više rodova.[15] U južnoj Indiji, napredak ka sedelačkom načinu života nagoveštava veliki broj megalitskih spomenika datiranih u ovaj period,[22] kao i obližnji tragovi poljoprivrede, rezervoara za navodnjavanje i tradicije zanatstva.[22]
Damaged brown painting of a reclining man and woman.
Crteži u pećinama Ajata u Aurgangabadu
U prvom milenijumu postojalo je mnoštvo kraljevina u Indiji. U kasnom vedskom periodu, oko 5. veka pre nove ere, male države Gangske nizije i severozapadnih regiona su se konsolidovale u 16 velikih oligarhija i monarhija koje su poznate kao mahadžanapade.[23][24] Sve veća urbanizacija, verske reforme i ortodoksije iz ovog perioda su stvorile i heterodoksne verske pokrete, od kojih su dva postala zasebne religije. Budizam, zasnovan na učenjima Gotame Bude, je privukao sledbenike iz svih društvenih slojeva osim klase; praćenje Budinog živora je bilo od ključne važnosti na počecima zabeležene istorije u Indiji.[25][26][27] Đainizam je dobio na značaju za života Mahavire, svog najznačajnijeg ispovednika.[28] U dobu sve većeg bogaćenja gradova, obe religije su naglašavale odricanje kao ideal,[29] i obe su uspostavile dugotrajne tradicije monaštva. Na sjeveru je od tih država veliki doprinos indijskoj kulturnoj baštini dala Maurijska dinastija Do 3. veka pre nove ere, kraljevstvo Magade je anektiralo ili smanjilo druge države i osnovalo Maurja carstvo.[23] Nekada se mislilo da je ovo carstvo kontrolisalo veći dep potkontinenta osim krajnjeg juga, ali sada se misli da su njegovi osnovni regioni bili odvojeni velikim autonomnim oblastima.[30][31] Maurjanski kraljevi su poznati po izgradnju svog kraljevstva i upravljvanju javnim životom, kao i po Ašokinom odbacivanju militarizma i upornim zastupanjem budističke Darme.[32][33]
Sangamska književnost na tamilskom jeziku otkriva da su, između 200. p. n. e. i 200. n. e., južnim delom potkontintenta vladale dinastije Čalukja, Čera, Čola, Kadamba i Pandja, koje se intezivno trgovale sa Rimskim carstvom i zapadnom i jugoistočnom Azijom.[34][35] Od godine 180. p. n. e., bilježi se serija invazija iz Centralne Azije. To je dovelo do stvaranja Kušanskog kraljevstva, kao i celog niza Indo-grčkih, indo-skitskih i indo-partskih kraljevina na severu Indijskog potkontinenta. Od 3. veka dinastija Gupta je vladala u periodu koji se često naziva Zlatnim dobom Indije. Do 4. i 5. veka, Gupta carstvo u Gangskoj niziji je razvilo složeni sistem uprave i oporezivanja koji je postao model za kasnija indijska kraljevstva.[36][37] U severnoj Indiji hinduizam je učvrstio patrijarhatsku kontrolu nad porodicom, što je dovelo do sve većeg potčinjavanja žena.[38][23] Za vreme Gupti, obnovljeni hinduizam se zasnivao na više na posvećenosti nego na ritualima. Obnova se ogledala u procvatu vajarstva i arhitekture, koje su pokrovitelje našle među gradskom elitom.[37] Klasična sankristska književnost je takođe cvetala, a indijska nauka, indijska astronomija, indijska medicina i matematika su takođe načinile značajne napretke.[37]
Srednjovekovna Indija[uredi - уреди | uredi izvor]
Granitnu kulu hrama Brihadesvarar u Tandžavuru je završio Radžaradža Čola I 1010. godine
Rani srednjovkovni period istorije Indije, od 600. do 1200, su obeležila regionalna kraljevstva i kulturne raznolikosti.[39] Kada je car Harša, koji je vladao veliki delom Ingo-gangske nizije od 606. do 647, pokušao da proširi svoju državu na jug, porazio ga čalukški vladar Dekana.[40] Kada je njegov naslednik pokušao da se proširi prema istoku, porazio ga je palaški kralj Bengala.[40] Kada su Čalaukje pokušale da se proširi na jug, porazile su ih Palave, koje su zauzvrat bile suporstavljene Pandjama i Čolama još južnije.[40] Nijedan vladar iz ovog perioda nije bio u stanju da stvori carstvo i čvrsto kontroliše mnogo teritorije izvan svog matičnog regiona.[39] Tokom ovog perioda pastirski narodi koji su proterani sa svog zemljišta da bi se otvorio put rastućoj zemljoradničkoj ekonomiji, su se pridodati kastinskom sistemu, kao nova netradicionalne vladajuća klasa.[41] Kastinski sistemi su od tada počeli da pokazuju regionalne razlike.[41]
U 6. i 7. veku, prvi himne o posvećenosti su nastale na tamilskom jeziku.[42] One su oponašane širom Indije i dovele su do kako do preporoda hinduizma, tako i do razvoj svih modernih jezika potkontinenta.[42] Indijsko plemstvo, veliko i malo, i hramovi čiji su oni bili pokrovitelji, privlačili su u velikom broju stanovništvo u glavne gradove, koji su postali i ekonomski centri.[43] Gradovi sa hramovima raznih veličina su počeli da se pojavljuju svuda, pa je Indija doživela još jednu urbanizaciju.[43] Do 8. i 9. veka, njeni efekti su osetili u jugoistočnoj Aziji, kako su se kultura južne Indije i njeni politički sistemi izvozili u zemlje koje su postale delovi današnjih država Mjanmar, Tajland, Laos, Kambodža, Vijetnam, Filipini, Malezija i Indonezija.[44] Indijski trgovci, naučnici, i ponekad vojske su bili uključene u ovaj prenos. Žitelji jugoistone Azije su preuzeli inicijativu, a mnogi su dolazili u Indiju radi obrazovanja i prevodili su budističke i hinduističke tekstove na svoje jezike.[44]
Nakon 10. veka muslimanski nomandski klanovi centralne Azije, koji su se oslanjali na brzu konjicu i organizovanje ogromnih vojski ujedinjeni po etničkoj pripadnosti i veroispovesti, su u više navrata pregazili severozapadne ravnice južne Azije, što je dovelo na kraju do uspostavljanja islamskog Delhijskog sultanata 1206.[45] Sultanat je vladao većim delom severne Indije, i da više puta je pokušao da se proširi na jug. Iako je u početlu bio neprijateljski nastrojen prema indijskoj eliti, sultanat u velikoj meri ostavio ogromnom nemuslimanskom stanovništva da praktikuje sopstvene zakone i običaje.[46][47] Zahvaljujući uzastopnim odbijanjima mongolskih pljačkaša u 13. veku, sultanat je spasao Indiju od razaranja kakvu su doživela zapadna i srednja Azija, zbog čega su usledile viševekovne migracije odbeglih vojnika, učenih ljudi, mistika, trgovaca, umetnika i zanatlija iz tih regiona na Indijski potkontinent, čime je na severu stvorena sinkretička islamsko-indijska kultura.[48][49] Napadi Delhijskog sultanata i slabljenje regionalnih kraljevstava južne Indije utrli su put za autohtono Vidžajanagara carstvo.[50] Pošto je prihvatilo jaku šivaističku tradiciju i stvorilo jaku vojsku, carstvo je zagospodrailo velikim delom poluostrvske Indije i uticalo je na indijsko društvo dugo nakon toga.[50]
Novovekovna Indija[uredi - уреди | uredi izvor]
Testament mogulskog dvora na persijskom jeziku.
Početkom 16. veka severna Indija, pošto je uglavnom bila pod muslimanskim vladarima,[51] je ponovo pala zbog superiorne pokretljivosti i vatrene moći nove generacije ratnika iz centralne Azije.[52] Novonastalo Mogulsko carstvo nije iskorenilo lokalne društva kojima je ovladalo, već je balansiralo i umirilo ih preko nove administrativne prakse[53][54] i raznolike vladajuće elite[55]. To je dovelo do sistematizovanije, centralizovanije i uniformnije vladavine.[56] Izbegavanjem plemenskih veza i islamskog identiteta, posebno za vreme Ahbara Velikog, Moguli su ujedinili svoje daleke posede kroz odanost (izražena kroz persijanizovanu kulturu) caru koji je imao skoro božanski status.[55] Ekonomska politika mogulske države, koja je najviše prihode ubirala od poljoprivrede[57] i naložila da se porezi plaćaju u dobro regulisanom srebrnom novcu[58], podsticala je seljake i zanatlije da uđu na veća tržišta.[56] Relativni mir koje je carstvo održavalo tokom većeg dela 17. veka je bio faktor u ekonomskoj ekspanziji Indije,[56] koja je za posledicu imalo veće pokroviteljstvo za slikarstvo, književne forme i arhitekturu.[59] Nove koherentne socijalne grupe u severnoj i zapadnoj Indiji, kao što su Marate, Radžputi i Siki, su dobili vojne i državničke ambicije tokom mogulske vladavine, koje, kroz saradnju ili u krizama, davalo im kako priznanje tako i vojno iskustvo.[60] Širenje trgovine tokom mogulsko vladavine dovelo je do pojave nove indijske trgovačke i političke elite duž obale južne i istočne Indije.[60] Kako se carstvo raspadalo, mnogi među ovim elitama su mogli da traže i kontrolišu svoje poslove.[61]
Sredinom drugog milenijuma, nekoliko evropskih država, uključujući Portugaliju, Nizozemsku republiku, Francusku i Veliku Britaniju, koje su ispočetka bile zainteresovane samo za trgovinu, iskoristile su rascepkanost područja i razmirice među kraljevstvima kako bi uspostavile svoje kolonije. Do početka 18. veka, kada je linija između trgovačke i političke dominacije izbledela, veliki broj evropskih trgovačkih kompanija, uključujući i englesku Istočnoindijsku kompaniju, je osnivao priobalne ispostave.[62][63] Kontrola Istočnoindijske kompanije nad morima, veća sredstva i naprednija vojna obuka i tehnologija su dovele do rasta njene vojne moći i da bude privlačna delu indijske elite; oba ova faktora su bila od presudnog značaja u omogućavanju kompaniji da stekne kontrolu nad regionom Bengala do 1765. i zaseni ostale evropske kompanije.[64][62][65][66] Njen dalji pristup bogatstvima Bengala i potonje povećanje snage i veličina njene vojske joj je omogućilo da anektira ili potčini najveći deo Indije do 1820ih.[67] Indija od tada više nije izvozila gotove proizvode kao što je dugo činila, već je umesto toga snabdevala sirovinama Britansku imperiju, i mnogi istoričari smatraju ovo početkom kolonijalnog perioda Indije.[62] Do tog vremena, kako je ekonomska moć Istočnoindijske kompanije ozbiljno umanjena odlukama britanskog parlamenta i ona sama faktički pretvorena u produženu ruku britanske administracije, Kompanija je počela da svesnije ulazi u neekonomske oblasti, kao što su obrazovanje, socijalne reforme i kultura.[68]
Moderna Indija[uredi - уреди | uredi izvor]
Mapa Britanskog indijskog carstva iz 1909. Oblasti kojima su Britanci direktno upravljali je obeleženo ružičastom bojom; zavisne države pod britanskim sizerenstvom su obojene žutom.
Istoričari smatraju da je moderno doba Indije počelo između 1848. i 1885. Imenovanje lorda Dalhuzija za generalnog guvernera Istočnoindijske kompanije je u osnovi postavilo scenu za promene esencijalne za modernu državu. U ovo je spadalo učvršćivanje i demarkacije suvereniteta, nadzor stanovništva i obrazovanje njegovih stanovnika. Tehnološke promene, a među njima železnica, kanali i telegraf, su uvedeni nedugo po njihovom uvođenju u Evropi.[69][70][71][72] Međutim, nezadovoljstvo Kopanijom je takođe raslo u ovo vreme, što je 1857. dovelo do Indijske pobune. Podstaknuta raznim ozlojeđenostima i shvatanjima, među kojima su napadne društvene reforme u britanskom stilu, teški porezi na zemljište, i tretmanom nekih bogatih zemljoposednika i prinčeva, pobuna je zahvatila mnoge regione severne i centralne Indije i uzdrmala temelje Kompanije.[73][74] Mada je pobuna ugušena 1858, ona je dovela do ukidanja Istočnoindijske kompanije i direktne uprave nad Indijom od strane britanske vlade. Kako su uveli unitarnu državu i postepeno i ograničeno parlamentarni sistem u britanskom stilu, novi vladari su takođe zaštitili pričeve i plemstvo kao feudalnu zaštitu od budućih nemira.[75][76] Velika Britanija je proglasila Indijsko carstvo 1877, pod svojim monarhom kao suverenom. Francuska i Portugalija su zadržale svoje manje kolonijalne ispostave. U sledećim decenijama javni život se pojavio svuda širom Indije, što je na krau dovelo do osnivanja Indijskog nacionalnog kongresa 1885.[77][78][79][80]
Džavaharlal Nehru (levo) je postao prvi premijer Indije 1947. Mahatma Gandi (desno) je predvodio nenasilni pokret za nezavisnost.
Nalet tehnologije i komercijalizacija poljoprivrede u drugoj polovini 19. veka su bili obeleženi ekonomskim nazadovanjem; mnogo malih farmera je postalo zavisno od prohteva dalekih tržišta.[81] Takođe se desio porast broja gladi velikih razmera,[82] i, uprkos rizicima razvoja infrastrukture koji su snosili indijski poreski obveznici, malo radnih mesta u industriji je otvoreno za Indijce.[83] Bilo je i pozitivnih efekata: komercijalno uzgajanje prehrambenih biljaka, naročito u tek kanalisanom Pendžabu, je dovelo do povećanja proizvodnje hrane za unutrašnju potrošnju.[84] Železnička mreža je obezbedio ispomoć pri velikoj gladi,[85] pošto je smanjilo troškove prenošenja,[85] i pomogla industriji u indijskom vlasništvu u njenom povoju.[84] Posle Prvog svetskog rata, u kom je služilo nekoliko miliona Indijaca, [86] počeo je novi period. On je bio obeležen britanskim reformama, ali i represivnim zakonodavstvom, pojačanim zahtevima za indijske samouprave, i početkom nenasilannog pokreta nesaradnje, čiji je Mahatma Gandi postao vođa i trajni simbol[87], pa se često naziva Ocem nacije. Tokom 1930-ih godina Britanci su dozvolili sporu zakonodavnu reformu, a Indijski nacionalni kongres je odnosio pobede na potonjim izborima.[88] Sledeća decenija je bila opterećena krizama: indijskim učešćem u Drugom svetskom ratu, konačnim pritiskom Kongresa za nesaradnju i porastom muslimanskog nacionalizma. Sve ovo je krunisano dobijanjem nezavisnosti 1947, ali je ublaženo podelom Indije u dve države: Indiju i Pakistan.[8
Nezavisnost[uredi - уреди | uredi izvor]
Indijski vojnici u ratu 1947.
Od vitalne važnosti za indijski sopstvenu sliku kao nezavisne države je bio njen ustav, usvojen 1950. koji je definisao državu kao sekularnu i demokratsku republiku.[90]. U sledećih 60 godina Indija ima mešoviti niz uspeha i neuspeha.[91] Posle 1947, Indija je sprovodila socijalističku plansku privredu. Bila je jedan od osnivača Pokreta nesvrstanih i Ujedinjenih nacija. Međutim, Gandi nije uspeo da zaustavi verski sukobi između hindusa i muslimana. Granični spor oko Kašmira i drugi problemi su razlogom za stalnu napetost između dve zemlje, koja je u tri navrata prerasla u otvoreni rat - 1947-48, 1965. i 1971. godine. Ona takođe vodili rat da osvoji Goa, portugalsku luku i grad koji nije bio deo Indije do 1961. Indija je takođe 1962. vodila kraći neuspešni pogranični rat sa Kinom. To je bilo razlog da Indija 1970-ih započne sa radom na vlastitom nuklearnom oružju. Indija je izvršila nuklearne probe 1974. i 1998.
Zbog svoje etničke i verske šarolikosti, kao i ogromnih socijalnih razloga, Indiju endemski pogađa politička nestabilnost, štrajkovi, demonstracije, neredi i terorizam. Uprkos tome Indija je uspela da očuva demokratski sistem sa građanskim slobodama i uglavnom nezavisnom štampom, a poslednjih godina je preduzela i niz dalekosežnih ekonomskih i drugih reformi kojima je cilj iskoristiti ogromne ljudske potencijale u svrhu postizanja statusa svetske ekonomske, političke i vojne sile. Ekonomska liberalizacija, koja je počela 1990uh, je stvorila urbanu srednju klasu i preobrazila Indiju u jednu od najbrže rastućih ekonomija u svetu i povećala njen geopolitički uticaj. Međutim, Indiju dugo muči naizgled nerešivo siromaštvo, kako i na selu i tako i u gradovima[91], versko nasilje i nasilje zbog kastinskog nasleđa[92], pobuna maoističkih naksalita[93], separatizam u Džamu i Kašmiru i severnoj Indiji. Indija takođe ima nerešene teritorijalne sporove sa Kinom[94] i Pakistanom.[94] Indijsko-pakistansko nuklearno rivalstvo je imalo vrhunac 1998.[95].
Indija je danas jedna od članica grupe BRIKS,UN,G20 industrijski razvijenih zemalja a ima status posmatrača u Šangajskoj ogranizaciji za saradnju .
Privreda[uredi - уреди | uredi izvor]
Stočar u Radžastanu muze kravu. Mleko je poljoprivredni proizvod koji Indiji donosi najveće prihode. Indija je 2011. bila zemlja sa najviše grla stoke i bivola na svetu, i najveći proizvođač mleka.
Prema podacima MMF-a u 2013. godini nominalni bruto društveni proizvod Indije bio je 1.842 milijarde američkih dolara, što ovu zemlju svrstava na jedanaesto mesto u svetu, dok je BDP meren prema paritetu kupovne moći iznosio 4.962 milijarde dolara a indijsku privredu čini trećom najvećom u svetu. Sa prosečnom godišnjom stopom rasta BDP od 5,8 % tokom protekle dve decenije Indija se svrstala među najbrže rastuće ekonomije sveta.[96] Međutim, gledajući visinu nominalnog BDP-a po stanovniku Indija je na 140. mestu, dok je po visini BDP prema paritetu kupovne moći na 129. mestu u svetu.[97] Do 1991. sve indijske vlade sledile su politiku protekcionizma podstaknuti socijalističkim viđenjem privrede. Obimne države intervencije i regulisanje tržišta značajno su izolovali indijsku od drugih ekonomija. Problemi sa platnim bilansom iz 1991. prisilili su indijske vlasti da liberalizuje svoju privredu;[98] od tada se ona postepeno kreće ka potpuno otvorenom tržištu[99][100] pridavajući značaj spoljnoj trgovini i prilivu direktnih stranih investicija.[101] Ekonomska politika tokom poslednje dve decenije je uglavnom kapitalistička.[100] Indija je član Svetske trgovinske organizacije od 1. januara 1995.[102]
Sa 486,6 miliona radnika 2011. godine Indija se svrstala na drugom mestu u svetu po brojnosti radne snage.[103] Uslužni sektor ostvaruje 55,6 % BDP-a, industrija 26,3 %, dok poljoprivreda doprinosi društvenom proizvodu sa 18,1 %. Među najvažnije poljoprivredne proizvode spadaju pirinač, pšenica, biljno ulje, pamuk, juta, čaj, šećerna trska, i krompir.[104] Najrazvijenije privredne grane su proizvodnja tekstila, hemijskih proizvoda, lekova, hrane, čelika, automobila, mašina, softvera, telekomunikacije, rudarstvo, petrohemija, biotehnologija, i proizvodnja cementa.[104] Udeo izvoza u BDP-u Indije je 2006. iznosio 24 %, što je značajno povećanje u odnosu na 1985. kada je bio 6 %.[99] Udeo indijske u celokupnoj svetskoj trgovini 2008. iznosio je 1,68 %.[105] Indija je 2011. bila deseti po uvozu i devetnaesti po izvozu dobara i usluga na svetu.[106] Najviše izvozi petrohemijske proizvode, tekstil, dragulje, softver, belu tehniku, hemijske proizvode, i proizvode od kože.[104] Najviše uvozi sirovu naftu, mašine, drago kamenje, đubrivo, i hemijske proizvode.[104] Između 2001. i 2011. udeo petrohemijskih proizvoda i bele tehnike, u izvozu je povećan sa 14 na 42 procenta.[107]
Zahvaljujući prosečnoj stopi rasta BDP-a od 7,5 %, tokom nekoliko godina pre 2007,[99] u Indiji su više nego udvostručene dnevnice u prvoj deceniji 21. veka.[108] Od 1985. oko 431 milion Indijaca je izašao iz siromaštva a procenjuje se da će srednju klasu u Indiji do 2030. činiti 580 miliona ljudi.[109] Indija je 2010. bila na 51. mestu po globalnoj konkurentnosti, 17. po tržišnoj kreativnosti, 24. u oblasti bankarstva, 44. u poslovnoj kreativnosti, i 39. u inovativnosti, što ju je svrstalo ispred nekih razvijenih privreda.[110] U Indiji se nalazi sedam od petnaest najvećih svetskih kompanija u oblasti informacionih tehnologija koje se bave outsourcing-om, što je Indiju 2009. svrstalo na drugo mesto iza SAD.[111]
Indija ima najbrže rastući sektor telekomunikacija na svetu. Tokom 2010. i 2011. Indija je dobila 227 miliona novih korisnika telekomunikacionih usluga,[112] a u prvom tromesečju 2013. prestigla je Japan i postala treće po veličini tržište pametnih telefona posle Kine i SAD.[113]
Društvo[uredi - уреди | uredi izvor]
Indija je druga zemlja po broju stanovnika u svetu jer u njoj živi preko milijardu ljudi. U Indiji postoji dvadeset dva zvanična jezika koji se govore u različitim regionima. Među njima su hindi i engleski jezik, koji su i službeni jezici države. U Indiji većina stanovnika živi u veoma oskudnim uslovima (čak 70%). Indija se sporo razvijala i bila je uglavnom poljoprivredno orijentisana država. Danas je postala mesto modernog biznisa i visoke tehnologije. Od 1974. Indija se deklariše kao zemlja koja ima atomsku bombu.
Religija[uredi - уреди | uredi izvor]
Hinduski hodočasnici se kupaju u reci Gang
Od religija u Indiji je najviše zastupljen hinduizam sa 80,5%, zatim islam sa 13,4%, hrišćanstvo sa 2,3%, i ostale religije sa 3,8% stanovništva.
